Πόσο έτοιμη να πολεμήσει είναι η Ευρώπη;
Ο γεωπολιτικός σεισμός που προκάλεσε ο Ντόναλντ Τραμπ έφερε στο προσκήνιο τις στρατιωτικές δυνατότητες της Ευρώπης: Πόσο αυτάρκεις είναι οι «27» και πώς θα απαντούσαν σε μια ενδεχόμενη επίθεση.
Τρεις μόλις μήνες ήταν αρκετοί για τη νέα διοίκηση του Λευκού Οίκου προκειμένου να μεταμορφώσει ριζικά την αμερικανική εξωτερική πολιτική δεκαετιών.
Ο Τραμπ υποσχέθηκε να μειώσει την παρουσία Αμερικανών στρατιωτών στην Ευρώπη, απαίτησε σημαντική αύξηση των αμυντικών δαπανών των «27» κι εξακολουθεί να πιέζει για τον τερματισμό του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, ακόμη και αν αυτό σημαίνει την παράδοση ουκρανικών εδαφών στη Μόσχα.
Η Ευρώπη παλεύει ακόμη να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα. Όμως ακριβώς 80 χρόνια αφότου οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι ανάγκασαν τη ναζιστική Γερμανία να παραδοθεί, ένα μέλλον στο οποίο η ήπειρος θα αφεθεί μόνη της να υπερασπιστεί τον εαυτό της από την όποια απειλή δεν είναι πλέον υποθετικό.
«Η Ευρώπη ζει εδώ και 80 χρόνια σε μια συνθήκη στην οποία η ειρήνη θεωρούνταν δεδομένη και μάλιστα χωρίς κάποιο αντάλλαγμα», σχολιάζει στο CNN ο Ρομπέρτο Τσινγκολάνι, πρώην υπουργός της ιταλικής κυβέρνησης και πλέον CEO του ευρωπαϊκού αμυντικού κολοσσού Leonardo.
«Μετά την εισβολή στην Ουκρανία, αρχίσαμε να συνειδητοποιούμε ότι η ειρήνη είναι κάτι που οφείλουμε να προασπίσουμε».
Έκτοτε βρίσκεται σε εξέλιξη ένας ιλιγγιώδης αγώνας δρόμου μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών-μελών του ΝΑΤΟ που προσπαθούν να προετοιμάσουν την ήπειρο σε περίπτωση αντιπαράθεσης με τη Ρωσία. Ο αγώνας μπορεί να κερδηθεί - εκτιμά το CNN: Η Ευρώπη διαθέτει στρατούς αρκετά μεγάλους και ακριβούς για να καλύψει τουλάχιστον εν μέρει την τρύπα που απειλεί να αφήσει η Ουάσινγκτον.
Σε κάθε περίπτωση ωστόσοι οι στρατοί στη Δυτική Ευρώπη χρειάζονται μια σοβαρή εισροή κεφαλαίων και τεχνογνωσίας για να προετοιμαστούν για το χειρότερο σενάριο.
Όπως δείχνει και το παρακάτω γράφημα, από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, οι στρατιωτικές δαπάνες σε όλη την Ευρώπη αυξήθηκαν κατά 54,3%, ενώ οι πολεμικές δαπάνες της Ουκρανίας έχουν εκτοξευθεί, φθάνοντας τα 41 δισεκατομμύρια δολάρια μόνο το 2022 - δηλαδή σχεδόν όσα και τα προηγούμενα οκτώ χρόνια μαζί.
Τα τελευταία χρόνια, η Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία διοχετεύουν σημαντικά κονδύλια στους στρατούς τους, αν και μπορεί να περάσουν αρκετά χρόνια, μέχρι να γίνει αισθητός ο αντίκτυπος αυτών των πόρων στην πρώτη γραμμή του μετώπου.
«Το υψηλό επίπεδο φθοράς στον πόλεμο της Ουκρανίας ανέδειξε με οδυνηρό τρόπο τις σημερινές ελλείψεις των ευρωπαϊκών χωρών», έγραφε πέρυσι το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών, ένα think tank με έδρα το Λονδίνο.
Τα έθνη που βρίσκονται πιο κοντά στα ρωσικά σύνορα κινούνται ταχύτερα. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Πολωνίας, την οποία η κυβέρνηση Τραμπ έχει χαιρετίσει ως υπόδειγμα αυτάρκειας: «Βλέπουμε την Πολωνία ως το πρότυπο συμμάχου στην ήπειρο: πρόθυμη να επενδύσει όχι μόνο στην άμυνά της, αλλά και στην κοινή μας άμυνα και στην άμυνα της ηπείρου», δήλωσε ο υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ στη Βαρσοβία κατά τη διάρκεια της πρώτης ευρωπαϊκής διμερούς συνάντησης της δεύτερης θητείας του Τραμπ.
Η σημαντική ενίσχυση των αμυντικών δαπανών της Πολωνίας, ωστόσο, έχει να κάνει περισσότερο με τις δικές της αντιπαραθέσεις με τη Ρωσία παρά με την επιθυμία της να κερδίσει την εύνοια του Τραμπ. Η Βαρσοβία και η Ουάσινγκτον διαφωνούν άλλωστε για τη σύγκρουση στην Ουκρανία - η Πολωνία προειδοποιεί εδώ και χρόνια την Ευρώπη για την απειλή που συνιστά η Ρωσία και υποστηρίζει σταθερά την γειτονική της Ουκρανία.
Στο παρακάτω γράφημα αποκαλύπτεται πόσο μεγάλη είναι η παρουσία αμερικανών στρατευμάτων στην Ευρώπη: Μόλις 8 κράτη - μεταξύ των οποίων η Ελλάδα - έχουν μεγαλύτερη δύναμη από την αμερικανική που αριθμεί 80.000 στρατιώτες. Φυσικά ο αριθμός αυτός εξακολουθεί να είναι μόνο ένα κλάσμα του συνολικού αριθμού των 1,3 εκατομμυρίων στρατιωτών των ΗΠΑ.
Οι ΗΠΑ διατηρούν στρατεύματα στην Ευρώπη από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ενώ ο αριθμός τους αυξήθηκε μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας. Η ανάπτυξη των αμερικανικών στρατευμάτων εξακολουθεί να είναι πολύ μικρότερη από ό,τι στο αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου, όταν σχεδόν μισό εκατομμύριο στρατιώτες βρέθηκαν στην Ευρώπη.
Επί δεκαετίες, η αμερικανική εξωτερική πολιτική τόνιζε τη σημασία αυτών των δυνάμεων όχι μόνο για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, αλλά και για τη δική της. Τα στρατεύματα στην ήπειρο παρέχουν μια κρίσιμης σημασίας γραμμή άμυνας, βοηθούν στην εκπαίδευση των συμμαχικών δυνάμεων και διαχειρίζονται πυρηνικές κεφαλές.
Το μέλλον αυτών των στρατευμάτων στην περιοχή δεν είναι πλέον σαφές. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν ζητήσει δημοσίως από την Ουάσινγκτον να μην μειώσει τον αριθμό τους, αλλά ο Τραμπ, ο Χέγκσεθ και ο Τζέι Ντι Βανς έχουν ξεκαθαρίσει πως προτιμούν να ενισχύσουν τη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στη θάλασσα της Νότιας Κίνας.
Όπως φαίνεται και στο παρακάτω γράφημα, υπάρχουν τουλάχιστον 48 βάσεις με αμερικανική στρατιωτική παρουσία σε όλη την Ευρώπη - 29 εκ των οποίων αμιγώς αμερικανικές.
Σήμερα, οι περισσότερες χερσαίες και αεροπορικές βάσεις των ΗΠΑ βρίσκονται στη Γερμανία, την Ιταλία και την Πολωνία. Οι αμερικανικές βάσεις στην κεντρική Ευρώπη αποτελούν αντίβαρο στη ρωσική απειλή, ενώ οι ναυτικές και αεροπορικές θέσεις στην Τουρκία, την Ελλάδα και την Ιταλία υποστηρίζουν τις επιχειρήσεις της Δύσης στη Μέση Ανατολή.
Οι βάσεις αυτές χρησιμεύουν ως «κρίσιμο θεμέλιο για τις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ, την περιφερειακή αποτροπή και την παγκόσμια προβολή ισχύος», σύμφωνα με το Center for European Policy Analysis με έδρα την Ουάσιγκτον.
Το σημαντικότερο αποτρεπτικό μέσο που διαθέτει η Ευρώπη, ωστόσο, είναι οι πυρηνικές κεφαλές της.
Κατά τα πρώτα στάδια του πολέμου της Ρωσίας, ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν προκάλεσε επανειλημμένα παγκόσμια ανησυχία υπονοώντας τη χρήση πυρηνικού οπλισμού. Αυτός ο φόβος υποχώρησε αφού ο πόλεμος περιοριστικές στα ανατολικά της Ουκρανίας.
Η πυρηνική αποτροπή όμως είναι ένας τομέας στον οποίο η Ευρώπη εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις ΗΠΑ. Η Βρετανία και η Γαλλία - οι δύο ευρωπαϊκές χώρες που διαθέτουν πυρηνικά όπλα - μοιράζονται οπλοστάσιο που αντιστοιχεί στο ένα δέκατο του αντίστοιχου ρωσικού.
Το αμερικανικό οπλοστάσιο, πάλι, μπορεί να ανταγωνιστεί το ρωσικό και δεκάδες από αυτές τις αμερικανικές πυρηνικές κεφαλές βρίσκονται στην Ευρώπη.
Στο τελευταίο γράφημα του CNN, παρουσιάζονται συγκριτικά οι χώρες που διάθετουν πυρηνικά, αλλά κι εκείνες που «φιλοξενούν» αμερικανικό πυρηνικό οπλοστάσιο.
Τελικα την μεγαλυτερη ζημια παγκοσμια την κανουν οι βιομηχανιες οπλων.
ΑπάντησηΔιαγραφή