Τετάρτη 17 Ιουνίου 2020

Χρυσή Αλμωπίας - Το θέμα της εβδομάδας στην εκπομπή "Αποτυπώματα" στον Life 106,3 (ΦΩΤΟ)

Το θέμα της εβδομάδας

Η εκπομπή ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ και η Ροζαλία Γαβριηλίδου, μέσα από τη συχνότητα του LIFE 106,3 έκανε ένα ενδιαφέρον ιστορικό αφιέρωμα στο χωριό Χρυσή της Αλμωπίας το οποίο δημοσιεύουμε για τους αναγνώστες μας. 


Η ΧΡΥΣΗ ΑΛΜΩΠΙΑΣ

Η Χρυσή (Τοπική Κοινότητα Χρυσής - Δημοτική Ενότητα ΕΞΑΠΛΑΤΑΝΟΥ), ανήκει στον δήμο ΑΛΜΩΠΙΑΣ της Περιφερειακής Ενότητας ΠΕΛΛΑΣ που βρίσκεται στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας όπως διαμορφώθηκε με το πρόγραμμα “Καλλικράτης”.

Η επίσημη ονομασία είναι “η Χρυσή”. Έδρα του δήμου είναι η Αριδαία και ανήκει στο γεωγραφικό διαμέρισμα Μακεδονίας.

Η Χρυσή έχει υψόμετρο 120 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Το χωριό είναι χτισμένο στους πρόποδες ενός λόφου στον οποίο μπορούμε να θαυμάσουμε ένα ερειπωμένο φρούριο. Κατά την Τουρκοκρατία είχε ο όνομα Σλάτινο που σημαίνει Χρυσή. Λέγεται ότι το κάστρο του λόφου βρισκόταν μέσα σε μια λίμνη και ο βασιλιάς του κάστρου αυτού είχε γυναίκα του τη Χρυσή. Την αγαπούσε τόσο ώστε έδωσε το όνομά της στο χωριό. Ένας άλλος θρύλος αναφέρει ότι όταν εχθροί κατέκτησαν το κάστρο, έπεσε ερημιά στα πλούσια και υπέροχα παλάτια του. Έτσι άγρια χόρτα κάλυψαν τα πάντα. Ένας χοιροβοσκός κάποτε έχασε μια ετοιμόγεννη γουρούνα. Όταν την έψαχνε μέσα στα άγρια χόρτα, την άκουσε σε μια τρύπα του βουνού μαζί με τα νεογέννητα γουρουνάκια της, και την ανακάλυψε μέσα στο ταμείο του βασιλιά.  Εκεί βρήκε πολλά χρυσά νομίσματα. Ο θρύλος αυτός έφτασε από στόμα σε στόμα στη σημερινή εποχή, όμως και προπολεμικά βρέθηκε στη Χρυσή ένας θησαυρός χρυσών νομισμάτων που παραδόθηκε στο μουσείο της Έδεσσας. Είναι μια από της εκδοχές για την ερμηνεία της ονομασίας του χωριού. Υπάρχει και Τρίτη όμως κι αυτή αφορά στη σύνδεση του ονόματος του χωριού με την τοπική Αγία Χρυσή και μάλιστα από το 1819 αναφέρεται στο συναξάρι του Μαυρίκιου.

Το σημερινό της όνομα το απέκτησε το 1926. Σήμερα οι αρχαιολόγοι ταυτίζουν ανεπιφύλακτα τη Χρυσή και το κάστρο της με τα Βυζαντινά Μογλενά. Το κάστρο κηρύχθηκε από το 1980 αρχαιολογικός χώρος και έγιναν σ αυτό ανασκαφές. Σώζονται τρεις μεγάλοι πύργοι ύψους 7 μέτρων και ο περίβολος των τειχών εκτείνεται σε μήκος 500 μέτρων με πάχος 2,5 μέτρα, που είναι κατασκευασμένο από πέτρες του ποταμού Μογλενίτσα. Η κατασκευή του τοποθετείται στον 10ο έως 12ο μ.Χ. αιώνα ενώ η χάραξή του εικάζεται, ότι έγινε πολύ νωρίτερα κατά τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους. Με τις ανασκαφές ήρθε στο φως μια βασιλική του 11ου αιώνα που ενδεχομένως είναι και ο επισκοπικός ναός της πόλης.

Η Χρυσή κατοικείται από τα χρόνια της εποχής του σιδήρου και αυτό τεκμηριώνεται από τα ευρήματα των ανασκαφών στους λόφους Καραγάτσι, όπου οι τάφοι των Άλμωπων έφεραν στην επιφάνεια την πολύχρονη ιστορία της. Σε έναν από αυτούς τους λόφους υπάρχει το Σέρβικο νεκροταφείο με ένα επιβλητικό επιτύμβιο μνημείο, το οποίο όμως λεηλατήθηκε από αρχαιοκάπηλους και χρυσοθήρες. Η πρόσοψή του έχει στοιχεία από Μακεδονικούς τάφους και έχει μια επιγραφή που εξυμνεί την πολεμική αρετή των νεκρών.

Όπως αναφέραμε στην αρχή, από το χωριό κατάγεται η νεομάρτυρας Αγία Χρυσή, η οποία μαρτύρησε στις 13 Οκτώβριου του 1795 και της οποίας το μαρτύριο ιστορείται στην Μονή Αρχαγγέλου Μιχαήλ στον Αρχάγγελο Αλμωπίας. (για τον Αρχάγγελο και την Μονή είχαμε αφιέρωμα σε προηγούμενη εκπομπή μας).

Η Αγία Χρυσή ήταν πολύ όμορφη, κι αυτό στάθηκε η αιτία να δυσκολέψει περισσότερο τη ζωή της. Σε νεαρή ηλικία πήγε με συγχωριανές της στο δάσος της περιοχής, να μαζέψει ξύλα. Τις είδαν κάποιοι Τούρκοι και ένας Αγαρηνός, θαμπώθηκε από την ομορφιά της  και της ζήτησε να γίνει γυναίκα του. Η μικρή αρνήθηκε και αυτός απευθύνθηκε στην οικογένειά της με αντάλλαγμα τα χρυσάφια και  την άνετη ζωή για να την μεταπείσουν.  Δεν τα κατάφεραν όμως, όσο κι αν την φοβέριζαν και την απειλούσαν. Ξεκίνησε για εκείνην ένα καθημερινό μαρτύριο που κράτησε τρεις μήνες, με μαστίγωμα και άλλα πολλά βασανιστήρια, έως ότου την κρέμασαν σε μια αχλαδιά και με μαχαίρια τεμάχισαν το κορμί της, στις 13 Οκτωβρίου 1790.

Ο πληθυσμός της Χρυσής είναι ανάμεικτος με πρόσφυγες και ντόπιους κατοίκους. Οι πρόσφυγες προήλθαν από το Καρς, από την Καππαδοκία και από την Προύσα Προποντίδας. Το χωριό έβγαλε επιστήμονες και μορφωμένους ανθρώπους για δεκαετίες. Όμως, όπως και σε όλα τα χωριά μας, ο πληθυσμός μειώνεται δραστικά τα τελευταία χρόνια.





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Οι όροι χρήσης που ισχύουν για τη δημοσίευση των σχολίων, έχουν ως εξής:

Κάτωθι των περισσοτέρων κειμένων του διαδικτυακού τόπου παρέχεται η δυνατότητα υποβολής σχολίων από τους χρήστες/ επισκέπτες. Η δυνατότητα αυτή είναι καταρχήν ελεύθερη. Ωστόσο, η συντακτική ομάδα δύναται να προβεί άμεσα και χωρίς καμία προηγούμενη ειδοποίηση ή αιτιολόγηση, στη διαγραφή οιουδήποτε σχολίου κρίνει ότι είναι εκτός του δεοντολογικού πλαισίου, των στόχων και των υπηρεσιών του διαδικτυακού τόπου, ειδικά δε εάν αυτό είναι υβριστικό, ειρωνικό, έχει στόχο να προσβάλλει τρίτο πρόσωπο ή την ιστοσελίδα.

Σε καμία περίπτωση ο διαχειριστής του διαδικτυακού τόπου δεν υιοθετεί, ενστερνίζεται, αποδέχεται ή εγγυάται την αλήθεια των προσωπικών σκέψεων, αντιλήψεων και πληροφοριών, οι οποίες εκφράζονται από τους επισκέπτες/χρήστες της ιστοσελίδας.

Με την αποστολή ενός σχολίου αυτόματα αποδέχεστε τους όρους χρήσης.

Η συντακτική ομάδα του Aridaia365