Το θέμα της εβδομάδας
Τα ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ της Ροζαλίας Γαβριηλίδου μέσα από την συχνότητα του Life 106.3 είχαν αφιέρωμα αυτή την Τρίτη στη Σωτήρα Έδεσσας. Ένα χωριό που μετρά εκατοντάδες χρόνια ιστορίας και αφήνει το δικό του αποτύπωμα με την διαδρομή του.
Σωτήρα Έδεσσας
Η σημερινή Σωτήρα είναι χωριό του δήμου Έδεσσας. Βρίσκεται βόρεια της πόλης, στις παρυφές του Βόρα. Κατά τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας με το σχέδιο “Καποδίστριας”, μέχρι το 2010, η Σωτήρα ανήκε στο Τοπικό Διαμέρισμα «Σωτήρας», του πρώην Δήμου Έδεσσας.
Η Σωτήρα έχει υψόμετρο 454 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας.
Οι μόνιμοι κάτοικοί της ανέρχονται σήμερα σε 250 περίπου και ασχολούνται με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Το χωριό επελέγη, λόγω της καταλληλότητας του κλίματος, ως τόπος εγκατάστασης των κατασκηνώσεων «Σωτήρας». Πρόκειται για εγκαταστάσεις που φιλοξένησαν πλήθος κατασκηνωτών για σειρά ετών. Σήμερα η εγκατάλειψη είναι προφανής και τα κτήρια έχουν λεηλατηθεί και καταστραφεί στο σύνολό τους, η δε δασώδης έκταση θυμίζει περισσότερο «ζούγκλα» μέσα στην ακατάσχετη βλάστηση.
Η παλαιότερη ονομασία του χωριού ήταν «Λούκοβιτς». Η ευρύτερη περιοχή που βρίσκεται το χωριό ήταν κατοικημένη από πολύ παλαιά όπως προκύπτει από διάφορα ευρήματα (ερείπια, νομίσματα, περιόδων της ελληνικής ιστορίας από την ελληνιστική εποχή έως την βυζαντινή περίοδο και την οθωμανική κυριαρχία).
Η Παλαιά Σωτήρα είναι εγκαταλελειμμένος ορεινός οικισμός της Κεντρικής Μακεδονίας στην Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας με υψόμετρο 480 μέτρα, σε απόσταση περίπου 8 χλμ. βόρεια της Έδεσσας και δίπλα στην επαρχιακή οδό που συνδέει την πόλη με την Αριδαία. Αναφέρεται επίσημα για πρώτη φορά το 1961 όταν απογράφηκε στην τότε κοινότητα Σωτήρας. Σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης, μαζί με τη Σωτήρα, τους Λύκους, τη Μαργαρίτα και το Σαμάρι αποτελούν την τοπική κοινότητα Σωτήρας που ανήκει στη δημοτική ενότητα Έδεσσας του Δήμου Έδεσσας και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 δεν έχει μόνιμους κατοίκους.
Το δημοτικό σχολείο του χωριού συγχωνεύτηκε με το Δημοτικό Σχολείο Μαργαρίτας το 2011 και σήμερα φοιτούν σε αυτό ελάχιστοι μαθητές, ενώ δυο γενεές παλαιότερα αριθμούσε περίπου 70 μαθητές. Βρισκόταν στην ίδια θέση που βρίσκεται και σήμερα. Αργότερα χτίστηκε το νηπιαγωγείο απέναντι από το σχολικό κτίριο στην ίδια αυλή, αλλά λόγω έλλειψης μαθητών άρχισε να χρησιμοποιείται από το νηπιαγωγείο η δεύτερη αίθουσα του σχολείου.
Σύμφωνα με την παράδοση αλλά όπως προκύπτει και από τα παραπάνω ευρήματα, το χωριό βρισκόταν 800 μέτρα ανατολικά της σημερινής θέσης, στην τοποθεσία που ονομάζεται «Τοπόλιτε», την οποία όμως εγκατέλειψαν οι πρόγονοι των κατοίκων, γιατί σύμφωνα με το θρύλο, στρατιές μυρμηγκιών κατέστρεφαν τις σοδειές τους. Μετακινήθηκαν έτσι και έκτισαν οικισμό σε περιοχή κοντά στις σημερινές κατασκηνώσεις Σωτήρας, η οποία σήμερα ονομάζεται Παλαιά Σωτήρα, που όπως αναφέρθηκε είναι ακατοίκητη. Η μετεγκατάσταση όμως αυτή δεν ήταν οριστική. Τον λόγο της νέας μετακίνησης μας τον εξηγεί ένας ακόμα θρύλος που συνοδεύει αυτήν την απόφαση των κατοίκων. Επειδή, κατά διαστήματα άκουγαν δυνατούς θορύβους προερχόμενους από την πηγή που και σήμερα υπάρχει και μάλιστα όποιος άκουγε πρώτος τους θορύβους αυτούς πέθαινε, γι’ αυτό εγκατέλειψαν και την εν λόγω περιοχή και εγκαταστάθηκαν πριν από 500 περίπου χρόνια στην θέση που είναι σήμερα το χωριό, πάνω σε ερείπια παλαιότερου οικισμού. Ο ίδιος θρύλος ακολουθεί τους κατοίκους και επειδή συνέχισαν να πεθαίνουν αυτοί που άκουγαν πρώτοι τους θορύβους και προκειμένου να εξορκίσουν το κακό έβαλαν δύο δίδυμα αγόρια να ζέψουν δυο δίδυμα βόδια και να οργώσουν περιμετρικά το χωριό και έκτοτε, σύμφωνα πάντα με το θρύλο, απαλλάχτηκαν από όλες τις κακοδαιμονίες. Ήταν 2 Μαΐου που η εκκλησία μας τιμά την αποκομιδή των λειψάνων του Αγίου Αθανασίου. Έτσι επειδή βρήκαν επιτέλους την σωτηρία τους, δώσανε στο χωριό το όνομα Σωτήρα. Από τότε κάθε χρόνο την ημέρα εκείνη, το χωριό έχει τοπικό πανηγύρι.
Στο κέντρο του χωριού και δίπλα στον γεροπλάτανο οι παλαιότεροι κάτοικοι έκτισαν την εκκλησία τους, αφιερωμένη στην Αγία Παρασκευή – προστάτιδα του χωριού. Η εκκλησία αυτή που ήταν τρίκλιτη, τρίκογχη με γυναικωνίτη καφασωτό και καμπαναριό, δυστυχώς κατεδαφίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960, συνέπεια ανεπανόρθωτων βλαβών στη δομή της.
Το χωριό με το καλύτερο κλίμα, αλλά και με πλούσια παράδοση και ιστορία, την οποία οι φιλόξενοι κάτοικοι είναι πρόθυμοι να διηγηθούν στους επισκέπτες.
Μια επίσκεψη θα σας αποζημιώσει.
Ροζαλία Γαβριηλίδου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Οι όροι χρήσης που ισχύουν για τη δημοσίευση των σχολίων, έχουν ως εξής:
Κάτωθι των περισσοτέρων κειμένων του διαδικτυακού τόπου παρέχεται η δυνατότητα υποβολής σχολίων από τους χρήστες/ επισκέπτες. Η δυνατότητα αυτή είναι καταρχήν ελεύθερη. Ωστόσο, η συντακτική ομάδα δύναται να προβεί άμεσα και χωρίς καμία προηγούμενη ειδοποίηση ή αιτιολόγηση, στη διαγραφή οιουδήποτε σχολίου κρίνει ότι είναι εκτός του δεοντολογικού πλαισίου, των στόχων και των υπηρεσιών του διαδικτυακού τόπου, ειδικά δε εάν αυτό είναι υβριστικό, ειρωνικό, έχει στόχο να προσβάλλει τρίτο πρόσωπο ή την ιστοσελίδα.
Σε καμία περίπτωση ο διαχειριστής του διαδικτυακού τόπου δεν υιοθετεί, ενστερνίζεται, αποδέχεται ή εγγυάται την αλήθεια των προσωπικών σκέψεων, αντιλήψεων και πληροφοριών, οι οποίες εκφράζονται από τους επισκέπτες/χρήστες της ιστοσελίδας.
Με την αποστολή ενός σχολίου αυτόματα αποδέχεστε τους όρους χρήσης.
Η συντακτική ομάδα του Aridaia365