Γράφει η δικηγόρος Ζέφη Κρούμτση
Η αντίστροφη μέτρηση για την απελευθέρωση των πλειστηριασμών της πρώτης κατοικίας είναι προ των πυλών. Η ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας εξέφρασε εξαρχής την έντονη δυσαρέσκειά της στις διατάξεις του Νέου Πτωχευτικού Κώδικα, διότι οι τελευταίες αδυνατούν να εξασφαλίσουν την κατάλληλη και ενδεδειγμένη προστασία των ευάλωτων οφειλετών και δη της πρώτης κατοικίας τους, λαμβάνοντας υπόψη και τη δυσμενή οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί. Ευάλωτοι θεωρούνται οι οφειλέτες που πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια.
Στόχος της Κυβέρνησης ήταν να ενεργοποιήσει τον ‘ειδικό φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης κατοικίας’, δλδ τον φορέα που θα αποκτά την πρώτη κατοικία ευάλωτων νοικοκυριών, ώστε να παραμείνουν στην οικία τους με ενοίκιο και να έχουν δικαίωμα επαναγοράς αυτής σε 12 χρόνια, εφόσον αυτά ανακάμψουν οικονομικά, με σκοπό την αποφυγή εξώσεων, που θα επέρχονταν εάν αποκτούσε τρίτος το ακίνητο. Ο φορέας αυτός είναι ιδιωτικός και επιλέγεται από το κράτος, μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας. Ωστόσο ο σχετικός μηχανισμός δεν είναι ακόμη έτοιμος, δεν έχει συσταθεί ο άνω φορέας διαχείρισης ακινήτων και δε λειτουργεί η πλατφόρμα υποβολής αιτήσεων για εξωδικαστική ρύθμιση. Άλλωστε το δε χρονικό διάστημα από την 1η/6/2021 έως τις 30/6/2021, κατά το οποίο αποφασίσθηκε άτυπα και από κοινού από το Υπουργείο, τις τράπεζες και τους διαχειριστές δανείων, η αναστολή των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας των ευάλωτων οφειλετών, δεν επαρκεί για την επιλογή και σύσταση του ως άνω φορέα και τη θέση του σε λειτουργία, αφήνοντας εκτεθειμένους τους ευάλωτους δανειολήπτες.
Γι’ αυτόν τον λόγο και η Ολομέλεια κρίνει ως απόλυτα αναγκαία την αναστολή των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας των ευάλωτων οφειλετών νομοθετικώς. Και ήδη στο κάλεσμα αυτό αποφασίστηκε η αποχή των δικηγόρων όλης της χώρας μέχρι 31.7.2021 από την εκτελεστική διαδικασία σε βάρος της πρώτης κατοικίας.
Δυστυχώς, de jure προστασία της κύριας κατοικίας στον νέο πτωχευτικό κώδικα δεν προβλέπεται, καθώς στην περίπτωση που ο οφειλέτης επιλέξει την ένταξή του στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών, υποβάλλοντας αίτηση μέσω της σχετικής πλατφόρμας, προκειμένου να προστατεύσει έμμεσα την πρώτη κατοικία του, επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια των πιστωτών του να ανταποκριθούν στην αίτηση (αρ. 5 παρ. 2, ν. 4738/2020), οι οποίοι ‘’δύνανται’’ και δεν υποχρεούνται να καταθέσουν πρόταση ρύθμισης προς τον οφειλέτη (αρ. 14 παρ. 1, ν. 4738/2020), σε αντίθεση με τον νόμο Κατσέλη, όπου η εξαίρεση από τον πλειστηριασμό της πρώτης – κύριας κατοικίας του οφειλέτη προβλεπόταν ρητά (αρ. 9, ν. 3869/2010), όταν συνέτρεχαν στο πρόσωπό του συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Επιπλέον η πρόταση που τυχόν δεχθεί ο οφειλέτης και στην οποία θα κληθεί να συναινέσει, πρέπει να προέρχεται από την πλειοψηφία των συναινούντων πιστωτών (αρ. 14 παρ. 1, ν. 4738/2020), ενώ, αν υπάρξει συμφωνία, η σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών πρέπει να υπογραφεί εντός δύο (2) μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης του οφειλέτη, άλλως η διαδικασία θεωρείται περατωθείσα ως άκαρπη (αρ. 16, ν. 4738/2020).
Παράλληλα νέο δεδομένο αποτελεί ότι οι υπάλληλοι δε θα φέρουν καμία ευθύνη για τη σύμβαση αναδιάρθρωσης, αν υπογραφεί και αν επέλθει συμφωνία (άρθρο 20). Έτσι απαιτείται ιδιαίτερα μεγάλη προσοχή στα λεγόμενα ‘ψιλά γράμματα’ της σύμβασης κατά την παρουσία νομικών.
Βέβαια, πρέπει να σημειωθεί, ότι η κατάργηση της προστασίας της πρώτης κατοικίας δεν επήλθε με τη θέση σε ισχύ του νέου πτωχευτικού κώδικα (1/6/2021), αλλά με τον νόμο 4346/2015, ο οποίος έθεσε ως καταληκτική προθεσμία για την προστασία της πρώτης κατοικίας δυνάμει της σχετικής διάταξης του νόμου Κατσέλη, την 31η Δεκεμβρίου 2018, ενώ η προθεσμία αυτή παρατάθηκε έως την 28 Φεβρουαρίου 2019, με τον νόμο 4592/2019, οπότε και καταργήθηκε νομοθετικά και έπαψε έκτοτε η όποια προστασία της πρώτης κατοικίας. Στη συνέχεια θεσπίστηκε ο ν.4605/2019, ο οποίος λόγω των κριτηρίων επιλεξιμότητας που έθετε, του πλήθους των δικαιολογητικών που απαιτούνταν από τους πολίτες, της αδυναμίας τους να τα προσκομίσουν, των λειτουργικών προβλημάτων της πλατφόρμας υποβολής αιτήσεων που δημιουργήθηκε και της μικρής διάρκειας (6 μήνες) του προγράμματος, το οποίο αποτελούσε προσωρινή λύση και είχε συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης, απέτυχε στην πράξη.
Εάν κρίνω από το πλήθος των αιτήσεων στα πλαίσια του νόμου Κατσέλη, που κατατέθηκαν και εκδικάσθηκαν ενώπιον των Ειρηνοδικείων Έδεσσας-Σκύδρας-Αριδαίας, είναι βέβαιο ότι χρήση και των νέων διατάξεων του πτωχευτικού δικαίου θα γίνει από όσους τουλάχιστον συνδημότες μας δεν πέτυχαν κάποια μορφή προστασίας της πρώτης κατοικίας τους υπό το παλαιότερο καθεστώς (3869/2010). Πιθανολογώ ότι ένα μικρό ποσοστό εξ αυτών, οι πιο ευάλωτοι, θα βρεθούν στη δυσμενή θέση να κινδυνεύσουν με απώλεια της πρώτης κατοικίας τους, ενδεχόμενο που ακούγεται σίγουρα ως εφιαλτικό σενάριο. Μόνη ίσως διέξοδος γι’ αυτούς τους συνδημότες μας αποτελεί ο εξωδικαστικός συμβιβασμός απευθείας με τους πιστωτές, δηλαδή εκτός των διατάξεων του νέου πτωχευτικού κώδικα και ίσως η εκποίηση εναλλακτικών ακινήτων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων για την ικανοποίηση των πιστωτών.
Σε κάθε περίπτωση ο ευάλωτος οφειλέτης πρέπει να παραμείνει συνεργάσιμος και σε διαρκή επικοινωνία με τους πιστωτές του, χορηγώντας τους, στα πλαίσια του δυνατού, τα έγγραφα εκείνα που αποδεικνύουν την οικονομική και περιουσιακή του κατάσταση, προκειμένου να πετύχει την καλύτερη δυνατή ρύθμιση των οφειλών του, ενώ τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρέπει να επιδείξουν την απαιτούμενη κοινωνική ευαισθησία και ελαστικότητα στις απαιτήσεις τους, η οποία επιβάλλεται από τη διαμορφούμενη δυσμενή συγκυρία.
χρειάζεται οπωσδήποτε δικηγόρος ?
ΑπάντησηΔιαγραφή